Telefon Qiymetleri

Telefon nə üçündür və necə işləyir?

Mobil telefon (və ya smartfon) artıq təkcə danışıq və mesajlaşma üçün istifadə olunan bir vasitə deyil. Zaman keçdikcə o, kompüterləri əvəz edən, gündəlik həyatın ayrılmaz hissəsinə çevrilmiş güclü bir texnologiyaya çevrilib. Bugünkü telefonlar təkcə əlaqə vasitəsi yox, həm də fotoaparat, naviqator, video kamera, oyun qurğusu, ofis aləti, alış-veriş platforması, bank xidməti və daha çox şeydir.

Telefonun əsas funksiyaları

Mobil telefonun əsas məqsədi insanları bir-birinə bağlamaqdır. Bu, səsli zənglər, mesajlar (SMS və ya messencerlər vasitəsilə), videozənglər, e-poçt və digər internet üzərindən əlaqə vasitələri ilə həyata keçirilir. İstifadəçilər həm də internetə qoşularaq sosial şəbəkələrdən istifadə edir, məlumat axtarır, onlayn alış-veriş edir, bank əməliyyatları aparır və s.

Bütün bu funksiyalar bir neçə əsas texniki komponentin birlikdə işləməsi ilə mümkün olur. Gəlin, mobil telefonun necə işlədiyini daha yaxından anlayaq.

Mobil telefon necə işləyir?

Mobil telefonlar bir neçə vacib texnologiyanın birləşməsi ilə fəaliyyət göstərir:

1. SIM kart və şəbəkə bağlantısı

Telefon operatoru (Azercell, Bakcell, Nar) tərəfindən verilən SIM kart vasitəsilə telefon mobil şəbəkəyə qoşulur. Bu kart istifadəçinin telefon nömrəsini, məlumat paketlərini və digər fərdiləşdirilmiş məlumatları özündə saxlayır. Telefon siqnal vasitəsilə ən yaxın mobil qülləyə (bazaya) bağlanır və oradan da operatorun sisteminə qoşularaq zəng və internet funksiyalarını yerinə yetirir.

2. Modem və antena

Telefonun daxilindəki modem şəbəkə siqnalını qəbul edir və onu məlumatlara çevirir. Məsələn, siz internetə daxil olanda bu modem vasitəsilə məlumat göndərilir və qəbul olunur. 4G və 5G texnologiyaları daha sürətli bağlantı təmin edir. Yaxşı modem və siqnal gücü, sürətli və stabil əlaqə üçün vacibdir.

3. Prosessor (CPU)

Telefonun “beyni” kimi tanınan prosessor, bütün əməliyyatların idarəsini həyata keçirir. İstifadə etdiyiniz tətbiqlərin açılması, videoların işlədilməsi, internetin istifadəsi və digər funksiyalar məhz prosessorun gücündən asılıdır. Daha güclü prosessorlar eyni anda daha çox işi daha sürətli yerinə yetirə bilir.

4. Operativ yaddaş (RAM)

RAM telefonun eyni anda neçə işi icra edə biləcəyini təyin edən yaddaşdır. RAM nə qədər çox olsa, telefon daha sürətli işləyir, çoxlu proqramlar eyni anda donmadan işləyə bilir. Bu xüsusilə oyun oynayanlar, sosial şəbəkələrdə aktiv olanlar üçün vacibdir.

5. Daxili yaddaş (ROM və ya Storage)

Bu yaddaş istifadəçinin şəkillərini, videolarını, tətbiqlərini və sənədlərini saxlayır. Daha çox yaddaş daha çox məzmun deməkdir. Eyni zamanda bəzi telefonlarda yaddaş kartı dəstəyi də olur ki, bu da əlavə yer təmin edir.

6. Ekran və sensorlar

Ekran istifadəçi ilə cihaz arasında əsas vizual əlaqə vasitəsidir. Sensor ekranlar toxunmanı hiss edir və bu toxunuşlara uyğun olaraq əmrləri icra edir. Bu texnologiya telefonu daha intuitiv və asan idarə olunan edir.

7. Əməliyyat sistemi (OS)

Mobil telefonun bütün sistemini idarə edən proqram təminatıdır. Ən məşhur əməliyyat sistemləri Android və iOS-dur. Əməliyyat sistemi tətbiqlərin necə işləyəcəyini, telefonun necə görünəcəyini müəyyən edir. Eyni zamanda telefon üçün tətbiqlərin mövcudluğu da əməliyyat sistemindən asılıdır.

8. Enerji mənbəyi: Batareya

Bütün bu funksiyalar enerji tələb edir. Batareya telefonun işləməsi üçün zəruri olan enerjini təmin edir. Batareyanın tutumu (mAh, yəni  milliamper/saat ilə ölçülür) və enerji səmərəliliyi telefonun bir şarjla nə qədər işləyə biləcəyini müəyyən edir.

Niyə bu biliklər vacibdir?

Bir telefon alarkən onun haqqında məlumatlı olmaq sizə düzgün seçim etməyə kömək edəcək. Əgər siz təkcə zəng etmək və mesajlaşmaq üçün telefon axtarırsınızsa, çox yüksək texniki göstəricilərə ehtiyacınız yoxdur. Amma əgər siz oyun oynayırsınız, çoxlu şəkil çəkirsiniz, sosial şəbəkələrdə aktivsinizsə və eyni anda bir neçə tətbiqdən istifadə edirsinizsə, o zaman güclü prosessor, yüksək RAM və geniş yaddaş vacib olur.

Yeni telefon alanda nələrə fikir verməliyik?

Yeni telefon almaq, xüsusilə də texnologiyadan çox başı çıxmayan biri üçün, bəzən çox çətin və qarışıq görünə bilər. Bazarda yüzlərlə model, müxtəlif qiymətlər, fərqli texniki göstəricilər və reklamlarla dolu bir mühit var. Bəs hansı telefon daha yaxşıdır? Hansı xüsusiyyətlərə diqqət etməliyik? Hər bahalı telefon yaxşıdırmı?

Bu suallara cavab vermək üçün aşağıda mobil telefon alarkən diqqət yetirilməli ən vacib 12 xüsusiyyət və seçim meyarı ətraflı şəkildə izah olunub.

1. İstifadə məqsədinizi müəyyənləşdirin

Telefon almazdan əvvəl özünüzə bir sual verin: mən bu telefonu əsasən nə üçün istifadə edəcəyəm?

• Sadəcə zəng və mesaj üçün?
• Foto və video çəkiliş üçün?
• Sosial şəbəkələr və gündəlik istifadə üçün?
• Oyun oynamaq və performans tələb edən işlər üçün?
• İş və e-poçt, sənəd baxışı və məhsuldarlıq üçün?

İstifadə məqsədinizə uyğun olaraq, sizə lazım olan texniki göstəricilər və qiymət aralığı da dəyişəcək. Gəlin indi bu göstəricilərə ayrılıqda baxaq.

2. Əməliyyat sistemi: Android vs iOS

Telefonlar əsasən iki əməliyyat sistemi ilə təchiz olunur: Android (Samsung, Xiaomi, OnePlus və s.) və iOS (yalnız Apple iPhone-lar).

• Android daha sərbəst, fərdiləşdirilə bilən, daha geniş model və qiymət seçimi təklif edir.
• iOS (iPhone) daha stabil, təhlükəsiz və ekosistem baxımından çox uyğundur (MacBook, iPad, Apple Watch və s. ilə inteqrasiya).

Nə seçməli?
Bu sualın sadə cavabı yoxdur, və bu məqalədə daha sonra geniş izahat ilə tanış ola bilərsiniz. Ümumi olaraq, əgər siz artıq Apple ekosistemindəsinizsə və yaxud həmin ekosistemdən faydalanmaq istəyirsinizsə, iPhone almaq daha məntiqlidir. Amma daha sərfəli qiymətə yaxşı funksiyalar istəyirsinizsə, Android modelləri daha geniş imkanlar verir.

3. Prosessor (CPU): Performansın mərkəzi

Telefonun sürəti, açılan proqramların ləngimədən işləməsi və ümumi istifadə təcrübəsi prosessordan çox asılıdır. Məşhur prosessorlar:

• Apple A seriyası (iPhone): yüksək performans
• Snapdragon: güclü Android çipləri
• MediaTek (Dimensity seriyası: orta və yüksək səviyyəli performans)
• Exynos və Kirin: bəzi Samsung və Huawei modellərində

Sadə istifadəçilər üçün orta səviyyəli prosessorlar kifayət edər. Oyun və güclü performans üçün Snapdragon 8 seriyası və ya Apple A15 və sonrası tövsiyə olunur.

4. Operativ yaddaş (RAM)

RAM, telefonun eyni anda neçə proqramı problemsiz işlədə biləcəyini müəyyən edir.

• 4 GB RAM: minimum səviyyə, sadə istifadə üçün.
• 6–8 GB RAM: gündəlik istifadə və sosial şəbəkələr üçün idealdır.
• 12 GB və daha çox: oyunçular və ağır tətbiqlərlə işləyənlər üçün.

Unutmayın: RAM tək başına performansı müəyyən etmir, prosessorla birlikdə qiymətləndirilməlidir.

5. Daxili yaddaş (ROM/Storage)

Telefonun daxili yaddaşı şəkillər, videolar, tətbiqlər və sistem faylları üçün istifadə olunur.

• 64 GB: artıq az hesab olunur, yalnız sadə istifadə üçün.
• 128 GB: orta istifadə üçün ideal.
• 256 GB və yuxarı: video, foto və çoxlu tətbiq saxlayanlar üçün.

Əlavə (yaddaş) kart dəstəyi (microSD) bəzi Android telefonlarda var, bu da yaddaşı böyütmək imkanı verir. iPhone-larda bu yoxdur.

6. Ekran: Ölçü, növ və keyfiyyət

Ekran həm vizual təcrübəni, həm də gündəlik rahatlığı təyin edir.

Ölçü: 6.1–6.7 düym arası ən populyar ölçüdür.

Texnologiya:

• LCD/IPS daha ucuz, amma zəif rənglər və kontrast.
• OLED/AMOLED daha canlı rənglər, daha az enerji sərfiyyatı.

Yenilənmə tezliyi (Hz):

• 60 Hz standart, gündəlik istifadə üçün kifayət edir.
• 90–120 Hz və daha çox: oyunlar və videolar üçün.

Video izləmə, oyun və estetik üçün AMOLED və 90+ Hz tövsiyə olunur.

7. Kamera: Təkcə meqapiksel deyil

İstifadəçilər çox vaxt yalnız “neçə MP-dir?” sualını verir. Amma bu kifayət deyil.

• Açıq diyafram (f/1.8, f/2.0 və s.) aşağı f rəqəmi daha çox işıq qəbul edir, bu da gecə çəkilişlərini yaxşılaşdırır.
• Sensor ölçüsü və növü təsvir keyfiyyətinə ciddi təsir edir.
• Əlavə kameralar: ultra geniş bucaq, makro, dərinlik sensoru və telefoto obyektivlər.
• Stabilizasiya (OIS/EIS) video və gecə çəkilişlərində titrəmələrin qarşısını alır.

Əgər siz foto həvəskarısınızsa, iPhone Pro, Google Pixel, Samsung S seriyası yaxşı seçimlərdir.

8. Batareya və enerji yığma sürəti

Batareya tutumu mAh ilə ölçülür.

• 4000 mAh və aşağı: zəif, yalnız az istifadə üçün.
• 4500–5000 mAh: normal gündəlik istifadə üçün idealdır.
• 5000+ mAh: intensiv istifadə üçün.

Sürətli enerji yığma (fast charging) vacibdir. Məsələn, 30W və yuxarısı daha tez şarj edir.
Simsiz şarj və əks şarj (digər cihazları şarj etmək) əlavə üstünlüklərdir.

9. NFC, Bluetooth və digər bağlantılar

• NFC: təmassız ödənişlər (Apple Pay, Google Pay), sənəd ötürməsi və s.
• Bluetooth 5.0 və sonrası: daha stabil və sürətli bağlantı.
• Wi-Fi 6: sürətli və enerjiyə qənaət edən bağlantı.
• USB-C vs Lightning: USB-C daha universaldır, köhnə iPhone modelləri isə Lightning istifadə edir.

Əgər siz ödənişlər və aksesuarlarla əlaqə qurursunuzsa, NFC çox faydalıdır.

10. Dizayn və material keyfiyyəti

• Plastik korpus: yüngül və ucuz, amma daha az dayanıqlı.
• Şüşə və metal korpuslar: daha möhkəm və premium hiss yaradır, lakin ağırdır və qırılma riski var.
• Su və toz keçirməzlik (IP68, IP67 və s.): telefonun nə dərəcədə mühitə qarşı davamlı olduğunu göstərir.

Əgər siz açıq havada çox vaxt keçirirsinizsə və telefonunuzu tez-tez yerə salırsınızsa, IP reytinqi olan telefon seçmək faydalıdır.

11. Səs keyfiyyəti və spikerlər

Stereo spikerli telefonlar (məsələn iPhone, Samsung S seriyası) video və musiqidə daha yaxşı təcrübə verir. 3.5 mm qulaqcıq girişi artıq bir çox modeldə yoxdur. Əgər bu sizin üçün vacibdirsə, əvvəlcədən yoxlayın. Satışda USB-C girişini 3.5 mm qulaqcıq girişinə çevirən adapterlər də mövcuddur.

12. Qiymətləri və zəmanət

Telefonları saytımızda qiymətə görə filtrləyə və ya sıralaya bilərsiniz. Bu yolla siz büdcənizə və ehtiyaclarınıza uyğun telefon seçimi edə bilərsiniz. Həmçinin, yeni telefonu zəmanət və servis dəstəyi olan rəsmi distribütordan və ya etibarlı mağazadan almaq tövsiyə olunur.

RAM nədir və gündəlik istifadə üçün nə qədər kifayətdir?

Yeni telefon alarkən insanların diqqət yetirdiyi əsas texniki göstəricilərdən biri RAM-dır. Tez-tez belə suallar eşidirik: “Bu telefonda neçə GB RAM var?”, “4 GB RAM kifayətdirmi?”, “Telefon niyə donur, RAM azdır deyəsən?”

Bəs əslində RAM nədir, nə üçün vacibdir və sizə nə qədər RAM lazımdır? Gəlin bu suallara sadə dillə cavab verək.

RAM nədir?

RAM (Random Access Memory): təsadüfi girişli yaddaş deməkdir. Telefonun qısa müddətli yaddaşıdır və əsas işi, siz bir tətbiqi işlədərkən və ya çoxlu tapşırıq yerinə yetirərkən həmin proqramları sürətli və müvəqqəti olaraq yadda saxlamaqdır.

Məsələn, siz eyni anda WhatsApp, Instagram, brauzer və kamera proqramını açırsınızsa, RAM bu proqramların hər birinin məlumatını yadda saxlayır. RAM nə qədər çox olsa, telefon bir o qədər çox proqramı eyni anda donmadan aça bilir.

RAM daxili yaddaşdan (ROM) fərqlənir. ROM şəkillərinizi, videolarınızı və sənədləri uzunmüddətli saxlamaq üçündür. RAM isə yalnız telefon aktiv işləyərkən istifadə olunur, telefon sönəndə RAM-da olan məlumatlar silinir.

RAM nə üçün vacibdir?

• Tətbiqlər arasında sürətli keçid: RAM azdırsa, telefon proqramı hər dəfə sıfırdan açır. Çox RAM varsa, proqram yaddaşda qalır və tez açılır.
• Çoxsaylı proqramların eyni anda işləməsi: bir neçə proqramı paralel istifadə edirsinizsə, RAM böyük rol oynayır.
• Telefonun ümumi performansı: RAM sistemin rahat və gecikmədən işləməsini təmin edir.
• Oyun və dizayn proqramları: ağır oyunlar və video redaktə proqramları RAM-a daha çox ehtiyac duyur.

Nə qədər RAM gündəlik istifadə üçün kifayətdir?

Bu, sizin istifadə tərzinizə bağlıdır. Aşağıda RAM səviyyələrinə görə tövsiyə olunan istifadəçiləri təqdim edirik:

RAM həcmi	Kimlər üçün uyğundur?
2–3 GB	Artıq köhnəlmişdir, yalnız çox sadə istifadə üçün. 2025-ci ildə tövsiyə olunmur.
4 GB	WhatsApp, zəng, SMS, bəzi sosial media tətbiqləri üçün kifayət edir, lakin çoxproqramlı istifadə zamanı zəifləyə bilər.
6 GB	Orta səviyyəli istifadəçilər üçün balanslı seçimdir: sosial media, brauzer, musiqi və video baxışı üçün kifayətdir.
8 GB	Geniş multitasking edənlər, eyni anda çoxlu proqram istifadə edənlər üçün ideal seçimdir.
12+ GB	Oyunçular, dizaynerlər və performans tələb edən istifadə üçün: bu səviyyə artıq "flagship" modellərə aiddir.

Telefon alarkən RAM seçimi çox vacibdir. Əgər siz sadəcə zəng edir, mesaj yazır, ara-sıra sosial şəbəkələrə baxırsınızsa, 4–6 GB kifayətdir. Amma eyni anda bir neçə proqram istifadə edir, oyun oynayır və daha sürətli təcrübə istəyirsinizsə, 8 GB və yuxarı RAM daha məsləhətlidir.

Əlavə qeydlər:

• RAM yalnız tək başına performansı göstərmir, prosessor və sistem optimizasiyası da vacibdir.
• Apple iPhone modellərində RAM az görünə bilər (məsələn 4 GB), amma iOS daha yaxşı optimizasiya edildiyi üçün bu, Android-dəki 6–8 GB ilə müqayisə oluna bilər.
• Virtual RAM funksiyası (bəzi Android telefonlarda) daxili yaddaşdan müvəqqəti RAM kimi istifadə edir. Bu əsl RAM-ın yerini tutmasa da, bir az faydalıdır.

Prosessor seçimi: telefonun sürəti nədən asılıdır?

Yeni telefon alarkən “Bu telefon sürətlidirmi?” və ya “Donmur ki?” kimi suallar veririk. Bu sualların cavabı birbaşa telefonun prosessoru ilə əlaqəlidir. Əslində prosessor smartfonun beyni sayılır və bütün funksiyaların işlənməsi onun üzərindən həyata keçirilir. İstər tətbiq açmaq, istər oyun oynamaq, istərsə də foto və video emalı — hər şey prosessor gücü ilə həyata keçir.

Bəs prosessor nədir, necə işləyir, hansı markalar və modellər var, və sizə hansı prosessor daha uyğundur? Gəlin bu suallara birlikdə cavab verək.

Prosessor nədir?

Prosessor (CPU: Central Processing Unit), telefonun içindəki əsas hesablama vahididir. O, istifadəçinin əmrlərini (ekrana toxunma, proqramı açma, foto çəkmə və s.) qəbul edir, analiz edir və icra edir. Bu proseslərin sürətli və düzgün baş verməsi üçün prosessorun güclü və müasir olması vacibdir.

Prosessor bir neçə nüvədən (core) ibarətdir və bu nüvələr eyni anda fərqli tapşırıqları yerinə yetirir.

Prosessorun texniki göstəriciləri nələrdir?

Telefonun prosessorunu qiymətləndirərkən aşağıdakı əsas göstəricilərə diqqət yetirmək lazımdır:

Nüvələrin sayı və strukturu (cores)

• Ən çox rast gəlinən: 4, 6, 8 nüvə (quad-core, hexa-core, octa-core)
• Yüksək performans üçün daha çox nüvə idealdır, amma nüvələrin keyfiyyəti və funksiyası da vacibdir.

Saat tezliyi (GHz)

• Bu, prosessorun bir saniyədə neçə əməliyyat yerinə yetirə bildiyini göstərir.
• Daha yüksək GHz daha sürətli işləmə deməkdir (məsələn, 2.84 GHz yüksək performans sayılır).
• Amma GHz tək başına performansı göstərmir, arxitektura da vacibdir.

Arxitektura və istehsal texnologiyası (nm)

• “5 nm”, “7 nm”, “12 nm” kimi ifadələr çipin istehsal texnologiyasını bildirir.
• Daha aşağı nm dəyəri, daha müasir, enerjiyə qənaətli və performanslı prosessor deməkdir.
• 2025-ci ildə 5 nm və ya 4 nm texnologiyalı çiplər ən müasir sayılır.

Ən məşhur prosessor markaları və seriyaları

Apple A seriyası

• A15, A16, A17 Bionic çipləri iPhone-larda istifadə olunur.
• Əla performans və uzunmüddətli dəstək verir.
• iOS sistemi üçün optimizasiya olunmuşdur.

Qualcomm Snapdragon

• Ən çox Android telefonlarda istifadə olunur.
• Snapdragon 8 Gen 2/3: premium sinif, oyun və yüksək performans üçün.
• Snapdragon 7 seriyası: orta sinif üçün yaxşı balanslı seçim.
• Snapdragon 6 seriyası: büdcə modelləri üçün.

MediaTek

• Dimensity seriyası (8000, 9000 və s.): yüksək performanslı çiplər.
• Helio seriyası: daha sadə istifadə üçün nəzərdə tutulmuşdur.
• Qiymətə görə əlverişli, lakin bəzən optimizasiya zəif ola bilər.

Samsung Exynos

• Samsung-un öz prosessorudur, bəzi modellərdə istifadə olunur.
• Son illərdə Snapdragon ilə müqayisədə bir qədər zəif idi, amma inkişaf edir.

Huawei Kirin

• Huawei-nin öz çipləridir, lakin ABŞ sanksiyalarına görə istehsalı məhdudlaşıb.

Hər istifadəçi üçün uyğun prosessor necə seçilməlidir?

Sadə istifadəçilər üçün:

• Sosial media, zəng, SMS, brauzer: Snapdragon 6xx, MediaTek Helio G seriyası, Exynos 9611 kimi orta səviyyəli prosessorlar kifayətdir.
• Nümunə telefonlar: Samsung A14, Xiaomi Redmi 12, Realme C seriyası.

Orta səviyyəli istifadəçilər üçün:

• Bir neçə tətbiqi eyni anda istifadə edənlər, Instagram və kamera funksiyalarını aktiv işlədənlər: Snapdragon 7xx və ya Dimensity 700–900 seriyası.
• Nümunə telefonlar: Redmi Note 13 Pro, Samsung A54, Realme Narzo seriyası.

Oyun və yüksək performans istəyənlər üçün:

• PUBG, Call of Duty Mobile, Genshin Impact və s. kimi ağır oyunlar oynayanlar üçün: Snapdragon 8 Gen 2/3, Apple A16/A17, Dimensity 9200 və yuxarı.
• Nümunə telefonlar: iPhone 15 Pro, Samsung Galaxy S23/S24, Xiaomi 13T Pro.

Prosessor testi: Antutu və Geekbench nəticələri

Telefon istehsalçıları prosessorun real performansını benchmark testləri ilə qiymətləndirir. Ən populyar testlər:

• Antutu Benchmark: ümumi performansı (CPU, GPU, RAM, UX) ölçür.
• Geekbench: tək nüvəli və çox nüvəli performansı göstərir.

Qeyd: Test balları təxmini göstəricidir. Real performans sistemin optimizasiyası və proqram təminatından da asılıdır.

Prosessor, telefonun ürəyidir və onun gücü sizin bütün istifadə təcrübənizə təsir edir. Telefon seçərkən prosessorun adını oxuyub keçməyin, onun hansı sinifə aid olduğunu, neçə nm texnologiya ilə istehsal olunduğunu və istifadənizə uyğun olub olmadığını nəzərə alın.

Əgər sadə istifadəçisinizsə, orta səviyyəli prosessorlar sizi tam razı sala bilər. Amma sürət, oyun və uzunmüddətli performans sizin üçün vacibdirsə, güclü və müasir prosessorlu modellərə üstünlük verin.

Telefonun daxili yaddaşı necə seçilməlidir və nə qədər lazımdır?

Yeni telefon alarkən istifadəçilərin tez-tez rastlaşdığı bir başqa texniki göstərici də daxili yaddaşdır (ROM: Read Only Memory). Bəzən telefon almaq istəyən biri belə suallar verir:

• “64 GB mənə bəs edər?”
• “Bu telefonda SD kart yeri var?”
• “128 GB ilə 256 GB arasında fərq nədir?”

Bu suallar tam yerindədir, çünki daxili yaddaş smartfon istifadə rahatlığına və proqramların işləməsinə təsir edir.

Bu yazıda daxili yaddaş nədir, hansı ölçülər nə üçün uyğundur və sizin üçün hansı həcm daha doğrudur: hamısını sadə və detallı şəkildə izah edəcəyik.

Daxili yaddaş nədir?

Daxili yaddaş, telefonun daxilindəki fiziki yaddaş məkanıdır. Burada aşağıdakılar saxlanılır:

• Əməliyyat sistemi (Android, iOS və s.)
• Tətbiqlər və onların məlumatları
• Fotolar, videolar, sənədlər
• Oyunlar
• Yüklənmiş musiqilər, filmlər və s.

Sadə dillə desək, bu yaddaş telefonun “sərt diski”dir. RAM ilə qarışdırmaq olmaz. RAM müvəqqəti işləmə yaddaşıdır, daxili yaddaş isə uzunmüddətli saxlanma üçündür.

Telefonda olan daxili yaddaşın bir hissəsi niyə istifadə olunmur?

Misal üçün, “128 GB yaddaş var, amma cəmi 110 GB istifadə oluna bilir”. Bu, normal haldır.
Bunun səbəbi:

• Əməliyyat sisteminin özü 10–20 GB yer tutur
• Fabrikdən quraşdırılmış proqramlar da yer tutur
• Telefon istehsalçıları göstərilən ölçünü 1 GB = 1000 MB kimi hesablayır, lakin real sistemdə 1 GB = 1024 MB-dır, bu da fərq yaradır

Bu səbəbdən, telefon alarkən yaddaşın bir hissəsinin sistemə gedəcəyini nəzərə alın.

Yaddaş seçərkən nələrə diqqət edilməlidir?

1. İstifadə tərziniz necədir?

Yaddaş seçimi üçün ən vacib sual budur. Özünüzdən soruşun:

• Telefonu sadəcə zəng, mesaj, sosial şəbəkə üçün istifadə edirəm?
• Foto və video çox çəkirəm?
• Yüklədiyim oyunlar və proqramlar çox yer tutur?
• Telefonu 3–4 ildən az istifadə etməyəcəyəm?

Bu suallara cavab sizin yaddaş ehtiyacınızı müəyyən edəcək.

2. Tətbiqlərin ölçüsü böyüyür

Müasir tətbiqlər (məsələn, TikTok, Instagram, Facebook, YouTube) təkcə özləri deyil, keş və media faylları ilə birlikdə onlarla GB yer tuta bilir.
Oyunlar isə bəzən 5–15 GB və daha çox yer tutan nəhəng fayllarla gəlir (məsələn, Call of Duty Mobile, Genshin Impact və s.).

3. Foto və videolar — əsas yaddaş yeyənlər

Əgər telefonla tez-tez şəkil və video çəkirsinizsə, yaddaşınız tez dolacaq:

• 1 dəqiqəlik 1080p HD video: təqribən 100–150 MB
• 1 dəqiqəlik 4K video: 300–500 MB arası
• 1 şəkil: 2–5 MB (kamera keyfiyyətindən asılı olaraq)

Hər gün 5 şəkil və 1 video çəksəniz, ayda 3–5 GB yer tutur.

4. Bulud yaddaşı və SD kart məsələsi

Bəzi telefonlar əlavə SD kart dəstəyi verir, bu da yaddaşı genişləndirmək üçün alternativdir. Lakin:

• Bütün telefonlar SD kartı dəstəkləmir (xüsusən yeni modellər)
• SD kartın sürəti daxili yaddaşdan aşağıdır
• SD kartda bəzi tətbiqləri saxlamaq olmur (Android-in son versiyaları məhdudiyyətlər qoyur)

Alternativ olaraq Google Drive, iCloud, OneDrive kimi bulud xidmətlərindən istifadə edə bilərsiniz, amma bu da internet bağlantısı və əlavə abunə haqqı tələb edə bilər.

Nə qədər daxili yaddaş kifayətdir?

Aşağıda istifadəçi tiplərinə uyğun yaddaş tövsiyələri verilmişdir:

İstifadəçi tipi	Tövsiyə olunan yaddaş
Yalnız zəng, SMS, sadə proqramlar	64 GB (artıq minimumdur, sürətlə dolur)
Sosial media + foto/video çəkilişi	128 GB (balanslı və ən populyar seçim)
Ağır oyunlar, çoxlu şəkil/video, uzunmüddətli istifadə	256 GB və ya daha çox
Yaradıcı işlər (montaj, dizayn, vlog)	ən azı 512 GB

Unutmayın: nə qədər çox yaddaş varsa, o qədər rahatlıqdır. Boş yerin olması telefonun performansını da qoruyur: çox dolmuş yaddaşla telefon yavaşlaya bilər. Ancaq bəzən daxili yaddaşa görə qiymət fərqi çox olur. Ona görə sizə uyğun yaddaş seçməyə çalışın ki, əlavə xərciniz çıxmasın.

Əlavə olaraq: UFS texnologiyası nədir?

Yaddaş təkcə ölçü ilə deyil, sürətlə də qiymətləndirilir. UFS (Universal Flash Storage) yaddaş tipidir və aşağıdakı kimi siniflərə bölünür:

• eMMC 5.1: köhnə və yavaş texnologiya (bəzən büdcə modellərində olur)
• UFS 2.1 / 2.2: orta səviyyə, 2022–2023-cü illərin əsas yaddaşı
• UFS 3.1 / 4.0: yüksək performanslı telefonlarda olur, sürətli fayl ötürməsi və proqram açılışı təmin edir

Telefon alarkən yaddaşın sürətini də yoxlayın. 128 GB UFS 3.1 yaddaş, 128 GB eMMC 5.1-dən qat-qat sürətlidir.

Nəticə

Telefonun yaddaşı sadəcə “nə qədər şəkil sığar?” məsələsi deyil. Bu, həm də telefonun sürəti, istifadənin rahatlığı və gələcəkdə sizi baş ağrısından qoruyacaq bir seçimdir. Bugünkü tətbiqlərin və medianın ölçüsü sürətlə artdığına görə, 64 GB artıq çox minimal sayılır, 128 GB isə ən aşağı təhlükəsiz hədd sayılır.

Əgər telefonu 2–3 ildən artıq istifadə etməyi planlaşdırırsınızsa, ən azı 128 GB, ideal olaraq isə 256 GB və üzəri modellərə üstünlük verməyiniz tövsiyə olunur.

iOS və Android arasında fərqlər — hansını seçməliyik?

Telefon seçərkən qarşımıza çıxan əsas suallardan biri budur: “iPhone alım, yoxsa Android?”. Bu sual əslində bir əməliyyat sistemi (OS) seçimi deməkdir. Əməliyyat sistemi telefonun necə işlədiyini, hansı imkanlar verdiyini və uzunmüddətli istifadə təcrübəsini formalaşdırır. Bu məqalədə iOS (Apple-ın əməliyyat sistemi) ilə Android (Google tərəfindən hazırlanmış, müxtəlif istehsalçılar tərəfindən istifadə edilən sistem) arasındakı fərqləri ətraflı izah edəcəyik. Həmçinin sizin üçün hansı daha uyğundur sualına cavab tapmağa çalışacağıq.

Əsas anlayışlar

• iOS yalnız Apple cihazlarında (iPhone, iPad) işləyir. Daha qapalı bir sistemdir.
• Android isə Samsung, Xiaomi, Oppo, Huawei, Google Pixel və s. daxil olmaqla bir çox istehsalçı tərəfindən istifadə olunur. Açıq sistemli və daha çox fərdiləşdirilə biləndir.

1. İstifadəçi interfeysi və dizayn fərqləri

iOS:

• Sadə, intuitiv və sabit dizayn.
• Tətbiqlərin yerləşdirilməsi və idarəsi standart formadadır.
• İstifadəçi interfeysi illərlə az dəyişir, bu da öyrəşməyi asanlaşdırır.
• Tətbiqlər ümumiyyətlə daha stabil və dizayn baxımından daha cilalanmış olur.

Android:

• Fərdiləşdirmə imkanları çox genişdir (widget-lar, tema dəyişmə, ana ekranın düzülüşü və s.).
• Hər bir istehsalçı (Samsung OneUI, Xiaomi MIUI, Oppo ColorOS və s.) Android-ə öz toxunuşunu əlavə edir.
• Daha çox azadlıq verir, lakin bu bəzən qarışıqlıq da yarada bilər.

Hansı sizin üçün uyğundur?

• Sadəlik və sabitlik axtarırsınızsa: iOS
• Daha çox fərdiləşdirmə və öz zövqünüzə uyğun dəyişikliklər istəyirsinizsə: Android

Dizayn subyektiv olduğu üçün bir mağazaya yaxınlaşıb interfeys ilə daha yaxından tanış olmağınız daha məsləhətlidir.

2. Proqram təminatı və yeniləmələr

iOS:

• Bütün iPhone modelləri eyni anda yeni iOS yeniləməsi alır.
• 5–6 ilədək rəsmi yeniləmə dəstəyi
• Yeniləmələr ümumiyyətlə sabit və etibarlıdır.

Android:

• Yeniləmələr istehsalçılardan asılıdır. Google Pixel cihazları ən tez yeniləməni alır.
• Samsung və digər bəzi istehsalçılar artıq 4–5 illik yeniləmə vədi verir, amma köhnə modellər üçün dəstək zəif ola bilər.
• Android versiyaları istehsalçı fərqlərinə görə fərqli vaxtlarda təqdim olunur.

Hansı daha üstündür?

• Uzunmüddətli dəstək və sabit yeniləmə üçün: iOS
• Yeni funksiyaları tez test etmək və ya fərqli sistem interfeysləri görmək üçün: Android

3. Tətbiqlər və App Store

iOS:

• Apple App Store-da tətbiqlər ciddi yoxlamadan keçir.
• Tətbiqlər adətən daha stabil, yüksək keyfiyyətli olur.
• Mobil oyunlar və bəzi tətbiqlər ilk olaraq iOS üçün təqdim olunur.

Android:

• Google Play Store-da çox sayda tətbiq var, amma bəziləri keyfiyyətsiz və ya təhlükəli ola bilər.
• Digər mənbələrdən (.apk faylları ilə) tətbiq yükləmək mümkündür.
• Açıq sistem olması eksperiment və özəl tətbiqlər üçün sərbəstlik verir.

Əgər təhlükəsizlik və keyfiyyət sizin üçün önəmlidirsə iOS, çeviklik və açıq imkanlar istəyirsinizsə Android seçə bilərsiniz.

4. Cihaz çeşidi və qiymət

iOS:

• Sadəcə Apple tərəfindən istehsal olunur.
• Model seçimi məhduddur (iPhone 15, 15 Pro, SE və s.)
• Qiymətləri adətən yüksəkdir. Orta və aşağı büdcəli modellər azdır.

Android:

• Geniş istehsalçı çeşidi (Samsung, Xiaomi, Vivo, Realme və s.)
• Büdcə modellərindən premium flaqmanlara qədər geniş seçim.
• Hər qiymət aralığında uyğun telefon tapmaq mümkündür.

Daha çox seçim və münasib qiymət istəyirsinizsə Android, premium, lakin məhdud seçimlə sabit sistem istəyirsinizsə iOS

5. Məxfilik və təhlükəsizlik

iOS:

• Apple məxfilik və istifadəçi məlumatlarının qorunmasına xüsusi diqqət verir.
• Tətbiqlərdən məlumat icazəsi istəməsi və gizlilik hesabatları ilə istifadəçini məlumatlandırır.
• iCloud vasitəsilə məlumatlar şifrələnmiş şəkildə saxlanılır, ancaq nəzərdə tutmaq lazımdır ki faylları buludda saxlamaq telefonda saxlmağa müqayisədə daha risklidir.

Android:

• Google reklam əsaslı platformadır, bəzən məlumatlar reklam üçün istifadə oluna bilər.
• Android 12-dən sonra məxfilik funksiyaları yaxşılaşdırılsa da, iOS qədər sərt deyil.
• Bəzi istehsalçılar öz interfeyslərində məxfilik ayarlarını dəyişdirə bilər.

Əgər məxfiliyə yüksək önəm verirsinizsə iOS, daha çox idarəetmə və çeviklik istəyirsinizsə Android

6. Ehtiyat nüsxə və cihazlararası inteqrasiya

iOS:

• Apple ekosistemi (iPhone, MacBook, iPad, Apple Watch) çox yaxşı inteqrasiya olunur.
• iMessage, AirDrop, FaceTime, Handoff və s. ilə cihazlar arasında problemsiz keçid.
• Ehtiyat nüsxə iCloud vasitəsilə avtomatik aparılır.

Android:

• Google hesabı ilə əlaqələndirmə var, amma eyni dərəcədə sıx inteqrasiya yoxdur.
• Samsung-un öz ekosistemi (Galaxy Buds, Galaxy Watch, DeX və s.) yaxşı inteqrasiya olunur. Hər istehsalçının öz ekosistemi ola bilir. Bu ekosistemlər arasında inteqrasiya həmişə yaxşı olmur.
• Google One vasitəsilə bulud ehtiyat nüsxələri mövcuddur, lakin bəzi hallarda əl ilə qurmaq tələb olunur.

Apple məhsulları istifadə edirsinizsə iOS, çoxsaylı Android cihazları və ya Google xidmətlərindən istifadə edirsinizsə Android

7. Təhlükəsizlik yeniləmələri və virus riski

iOS:

• Qapalı sistem olduğu üçün virus riski çox aşağıdır.
• Jailbreak etmədikcə cihaz xarici təhlükəyə çox az açıqdır.

Android:

• Açıq sistem olduğuna görə bəzi təhlükəli tətbiqlər sistemə müdaxilə edə bilər. Bu əsasən istifadəçi səhvinə görə olur, ancaq sistemin açıq olması təcrübəsiz istifadəçilərin səhv etmə və ya aldnma imkanını artırır.
• Yeniləmələri vaxtında almayan telefonlar daha yüksək risk daşıyır.
• Etibarlı tətbiqlərlə və antivirus proqramları ilə risk azaldıla bilər.

Nəticə: Hansı əməliyyat sistemi sizə uyğundur?

Əgər siz...	Seçiminiz
Sadə, sabit və təhlükəsiz sistem istəyirsinizsə	iOS
Telefonu uzunmüddətli istifadə etməyi planlaşdırırsınızsa	iOS
Daha uyğun qiymətə cihaz axtarırsınızsa	Android
Fərdiləşdirmə və açıq imkanlar sizin üçün vacibdirsə	Android
Apple ekosistemində (Mac, iPad və s.) digər cihazlarınız varsa	iOS
Ən yeni texnologiyaları müxtəlif cihazlarda sınamaq istəyirsinizsə	Android

Həm iOS, həm də Android platformalarının öz üstünlükləri və zəif cəhətləri var. Ən yaxşı seçim sizin istifadə vərdişlərinizə, büdcənizə və texnologiya gözləntilərinizə uyğun olandır.

Əgər qararsızsınızsa və ilk dəfə smartfon alırsınızsa, Android ilə başlamaq daha çevik və münasib qiymətlidir. Lakin sabitlik, təhlükəsizlik və uzun dəstək önəmlidirsə, iOS sizi məyus etməyəcək.

Telefon kamerasında nəyə görə bəzi modellər daha yaxşıdır?

Əksər insanlar üçün telefon seçərkən kamera keyfiyyəti əsas meyarlardan biridir. Xüsusən də sosial şəbəkələrdə foto və video paylaşma vərdişləri artdıqca, yaxşı kamera ilə təchiz olunmuş telefonlara tələbat da yüksəlir. Amma sadəcə “MP” sayına baxaraq seçim etmək kifayət etmir. Bəs nəyə görə bəzi telefonların kamerası daha yaxşıdır? Bu məqalədə bu sualı bütün texniki və praktik tərəfləri ilə araşdıracağıq.

Kamera keyfiyyətinə təsir edən əsas texniki faktorlar

Əvvəlcə gəlin kamera performansını müəyyən edən başlıca texniki göstəriciləri nəzərdən keçirək:

1. Sensor ölçüsü

• Sensor kameranın "gözüdür" və nə qədər böyük olarsa, o qədər çox işıq qəbul edə bilər.
• Daha böyük sensorlar şəkillərdə daha çox detal və daha az “noise” (səs-küy) ilə nəticələnir.
• Məsələn, Sony IMX989 1 düym sensoru ilə təchiz olunmuş Xiaomi 13 Pro modeli bu sahədə irəli çıxır.

Yüksək MP dəyərindən daha önəmli olan: sensor ölçüsüdür. Gündəlik istifadə üçün böyük sensorlu modellər daha aydın və keyfiyyətli görüntülər təqdim edir.

2. Apertura (f/ dəyəri)

• Apertura obyektivin işığı keçirdiyi dərəcəni göstərir. Məsələn, f/1.8 > f/2.4 (yəni daha geniş).
• Geniş apertura daha çox işıq alaraq az işıqlı mühitlərdə, məsələn axşam vaxtı, daha yaxşı nəticə verir.
• Həm də arxa fonun bulanıq (bokeh) olmasında mühüm rol oynayır.

Sadə qayda: f/1.8 və ya f/1.5 kimi dəyərlər daha yaxşıdır. Aşağı dəyərlər daha işıqlı və dərinlikli foto deməkdir.

3. OIS: Optik görüntü sabitləmə

• Əlin titrəməsi nəticəsində şəkillərin bulanıq çıxmasının qarşısını alır.
• Xüsusən video çəkilişində, az işıqlı mühitlərdə və zoom zamanı böyük üstünlükdür.
• Bəzi modellərdə həm OIS, həm də EIS (elektron sabitləmə) olur.

Foto və video sizin üçün vacibdirsə, OIS texnologiyası olan modelləri seçin (məsələn, iPhone, Samsung S seriyası və s.).

4. MP (meqapiksel)

• MP dəyəri şəkilin neçə pikselə sahib olduğunu göstərir.
• Bu dəyər sadəcə təsvirin ölçüsünü artırır, keyfiyyəti artırmaya da bilər.
• Məsələn, 108MP kamera ilə çəkilmiş şəkil böyük ölçüdə çap edilə bilər, lakin sensor və proqram təminatı zəifdirsə nəticə pis ola bilər.
• 12MP ilə belə yüksək keyfiyyət mümkündür (iPhone 13/14/15).
• 48MP–200MP modellər daha çox detal üçün nəzərdə tutulub, amma faylı da böyük olur.

Tək kamera, yoxsa çoxkameralı sistem?

Əvvəllər tək kamera ilə şəkil çəkən telefonlar indi çoxkameralı sistemlərlə gəlir. Bu kameraların hər biri fərqli funksiyanı yerinə yetirir:

1. Əsas kamera (main sensor)

• Ən güclü sensor burada olur. Çox vaxt OIS ilə təchiz olunur.
• Gündəlik foto və video çəkmə üçün əsas kameradır.

2. Ultra geniş bucaqlı kamera

• Daha çox görüntü əhatə edir.
• Mənzərə şəkilləri və qrup şəkilləri üçün idealdır.
• Bəzən keyfiyyət aşağı olur, diqqət yetirmək lazımdır.

3. Telefoto (zoom) kamera

• Uzaq obyektləri itkisiz (optik) yaxınlaşdırmağa imkan verir.
• 2x, 3x, 5x, hətta 10x optik zoom olan modellər var.
• Digital zoom keyfiyyətsiz nəticələr verə bilər, optik zoom daha yaxşıdır.

4. Makro kamera

• Yaxın məsafədən detallı şəkil çəkməyə imkan verir (çiçəklər, həşəratlar və s.)
• Əksər ucuz telefonlarda sadəcə “say üstünlüyü” üçündür, keyfiyyəti zəif ola bilər.

5. Depth sensor / LiDAR

• Portret şəkillərdə arxa fonun ayırd edilməsi üçün istifadə olunur.
• LiDAR (iPhone Pro modellərində) daha dəqiq dərinlik qavrayışı ilə portret və AR (Artırılmış reallıq) təcrübələrini təkmilləşdirir.

Süni intellekt və proqram təminatının rolu

Ən güclü ”kameralardan” biri də proqram təminatıdır. İndi artıq şəkil çəkən zaman yalnız sensor yox, telefonun prosessoru və AI modulu da işləyir.

1. Computational Photography (Hesablama əsaslı şəkil işləmə)

• Telefonlar bir şəkil əvəzinə bir neçə şəkil çəkir və onları birləşdirir.
• Bu texnologiya sayəsində gecə rejimi, HDR, portret rejimi, rəng tənzimləmələri mümkündür.
• Apple Smart HDR, Google Pixel-in “Night Sight” funksiyası bu texnologiyanın bariz nümunələridir.

2. Gecə rejimi və az işıq performansı

• Ən zəif nöqtələrdən biri olan gecə çəkilişləri indi süni intellektin sayəsində inanılmaz nəticələr verir.
• iPhone, Samsung və Google Pixel bu sahədə ön sıradadır.

3. Video keyfiyyəti və stabillik

• iPhone-lar video sahəsində lider sayılır, çünki sabitləmə və rəng balansı çox peşəkardır.
• Samsung 8K videolar təqdim etsə də, real istifadə üçün 4K60fps OIS daha vacibdir.
• Android cihazlarda video sabitləmə və səs yazısı bir qədər geridə qala bilər (amma bu da modellərə görə dəyişir).

Ön (selfi) kamera

Müasir həyatda ön kamera seçimi arxa kamera seçimi qədər önəmlidir. Selfi çəkməyi sevirsinizsə bu sizin üçün hətta daha da önəmli ola bilər. Ön kamera seçərkən aşağıdakıları nəzərdə tutun:

• Ön kamerada da MP dəyəri əhəmiyyətlidir, lakin yenə də proqram təminatı və sensor keyfiyyəti ön plandadır.
• Portret rejimi, arxa fon bulanıqlığı və göz təbii effekti çox vaxt proqram ilə edilir.
• iPhone-larda TrueDepth kamera sistemi ilə selfilər həm daha dəqiq, həm də Face ID funksiyasında istifadə olunur.
• Bəzən hiss edirik ki biz aynada ön kameradan yaxşı görünürük. Eyni ilə, hər kamera fərqli parametrlərdə istehsal olunub və size fərqli göstərəcək. Ona görə də mağazaya yaxınlaşaraq ön kameranı yoxlamaq yaxşı fikir ola bilər.

Hər kəs üçün uyğun kamera necə seçilməlidir?

Gəlin istifadə növlərinə görə hansı kamera xüsusiyyətlərinin sizə uyğun olduğunu müəyyən edək:

Gündəlik istifadə və sosial şəbəkə paylaşımı üçün

• Minimum 12–48MP əsas kamera
• Ultra geniş bucaqlı obyektiv
• Yaxşı proqram təminatı və AI

Fotoqrafiyaya marağı olanlar üçün

• Böyük sensor (1/1.3" və yuxarı)
• OIS dəstəyi, geniş apertura (f/1.5–f/1.8)
• RAW format dəstəyi

Video çəkənlər və kontent yaradanlar üçün

• 4K və ya 8K video dəstəyi
• OIS + EIS birgə işləməsi
• Stereo mikrofon və HDR video

Sadə istifadə və əsas ehtiyaclar üçün

• 8–12MP əsas kamera kifayətdir
• Geniş bucaqlı obyektiv vacib deyil
• Makro və depth sensorlar olmasa da olar

NFC funksiyası nədir və kimlər üçün vacibdir?

Son illərdə telefon alarkən diqqət edilən xüsusiyyətlərdən biri də NFC (Near Field Communication) texnologiyasıdır. Bəs bu texnologiya nədir, nə işə yarayır və hər kəs üçün vacibdirmi?

NFC nədir?

NFC “Yaxın Sahə Əlaqəsi” mənasını verir. Bu texnologiya sayəsində iki cihaz bir-birinə toxunaraq və ya çox yaxın məsafədə (təxminən 4 sm içində) olduqda məlumat ötürə və ya qarşılıqlı əlaqə qura bilir. Bu əlaqə naqilsiz, sürətli və təmasa əsaslanan şəkildə qurulur. NFC texnologiyası əsasən çiplər və oxuyucular arasında çalışır: biri ötürür, digəri qəbul edir.

NFC nə üçün istifadə olunur?

Mobil ödənişlər (Google Pay, Apple Pay, Samsung Pay və s.)

• Telefonunuzu POS terminalına toxundurduğunuz anda ödəniş baş tutur.
• Əlavə kart, nağd pul və ya bankomat axtarmağa ehtiyac olmur.
• Məlumatlar şifrələndiyi üçün çox təhlükəsiz hesab olunur.

Cihazlar arasında məlumat paylaşımı

• Şəkil, kontakt və ya bağlantı ötürmək üçün cihazları yaxınlaşdırmaq kifayətdir (ənənəvi üsullara nisbətən daha sürətli ola bilər).

NFC etiketləri ilə avtomatlaşdırma

• NFC etiketlərinə müxtəlif tapşırıqlar yazaraq (məsələn, işə gedərkən səssiz rejimə keçmək) avtomatlaşdırma mümkündür.
• Ev avtomatlaşdırma sistemlərində də istifadə edilir.

Elektron bilet və giriş sistemləri

• NFC ilə qatar, metro biletləri və ya tədbirlərə giriş biletləri telefona yüklənə bilər. Bu yerli nəqliyyat sistemindən asılıdır.
• Telefon eynilə kart kimi işləyir.

Kimlər üçün NFC vacibdir?

• Şəhər həyatında aktiv olanlar: tez-tez ödəniş edən, ictimai nəqliyyatdan istifadə edən, bank kartı daşımamaq istəyən şəxslər üçün idealdır.
• Texnologiya sevənlər: avtomatlaşdırma ilə məşğul olan və ya ağıllı ev sistemləri quranlar üçün geniş imkanlar yaradır.
• Kontaktsız və təhlükəsiz ödənişə üstünlük verənlər: bank kartlarını cibində gəzdirmək istəməyənlər üçün rahat və təhlükəsiz alternativdir.

Kimlər üçün NFC o qədər də vacib deyil?

• Əgər siz nağd ödənişə üstünlük verirsinizsə və mobil ödəniş sistemlərindən istifadə etmirsinizsə, NFC sizə o qədər də lazım olmayacaq.
• Ətrafınızda NFC terminalları hələ geniş yayılmayıbsa, bu xüsusiyyətdən istifadə çətin ola bilər.

Telefonun batareyası uzunömürlü olsun deyə nələrə baxmalıyıq?

Yeni telefon alarkən batareya tutumu və batareyanın ömrü istifadəçilərin ən çox diqqət yetirdiyi məqamlardan biridir. Hər kəs istəyir ki, telefonu bir dəfə şarj etsin və gün boyu istifadə etsin. Amma yalnız mAh (milliamper/saat) dəyərinə baxmaq kifayət deyil. Batareyanın uzunömürlü olması üçün bir neçə texniki və istifadəçi vərdişi faktorları var. Bu məqalədə sizə həm alarkən, həm də istifadə zamanı nələrə fikir verməli olduğunuzu izah edəcəyik.

1. Batareya tutumu

• mAh (milliamper/saat) dəyəri batareyada nə qədər enerji saxlanıldığını göstərir.
• Məsələn, 5000 mAh batareya 3000 mAh batareyadan daha çox enerji verir və təbii ki, daha uzun istifadəyə imkan yaradır.
• 4000–5000 mAh tutum müasir smartfonlar üçün ideal sayılır.

Amma burada təkcə tutum vacib deyil. Digər faktorlar da batareyanın real iş müddətini dəyişə bilər.

2. Ekran texnologiyası və yeniləmə tezliyi

• AMOLED ekranlar LCD ekranlara nisbətən daha az enerji sərf edir.
• Ekran tezliyi nə qədər yüksəkdirsə (məsələn, 120 Hz), enerji sərfi də bir o qədər artır.
• Adaptiv (dinamik) ekran tezliyi olan modellər batareyaya qənaət edir (məsələn, yalnız ehtiyac olduqda 120 Hz aktiv olur). Bəzi modellərdə bunu özünüz də tənzimləyə bilirsiniz.

3. Prosessorun enerji səmərəliliyi

• Yeni nəsil prosessorlar həm daha güclü, həm də enerji baxımından daha səmərəli olur.
• Gündəlik istifadə üçün orta səviyyəli prosessorlar kifayət edir və batareyaya qənaətlidir.

4. Sürətli şarj texnologiyası və istilik

• 33W, 67W, hətta 120W sürətli şarj imkanları olsa da, batareyaya tez-tez və yüksək gücdə enerji vermək onun uzunömürlülüyünü azalda bilər.
• İstilik də batareyanın ömrünü azaldır. Telefonun aşırı istilənməsinin qarşısını almaq vacibdir. Bunun üçün telefon qızdığı zaman fasilə vermək və ya telefonun qabının istiliyi daha rahat ötürən materiala dəyişmək kömək edə bilər.

5. Proqram təminatı və optimizasiya

• Android 13 və daha yeni sistemlərdə enerji sərfi daha yaxşı optimizasiya olunub.
• Xiaomi, Samsung, OnePlus kimi markalar batareya idarəetmə rejimləri təqdim edir (Battery Saver, Adaptive Battery və s.).
• Telefonun arxa planda çalışan tətbiqləri avtomatik məhdudlaşdırması batareya ömrünü uzadır.

6. İstifadə vərdişləri: batareyaya necə qulluq etməliyik?

• Telefonu həddindən artıq 0%-ə salmaq və ya 100%-də uzun müddət saxlamaq batareyaya zərər verə bilər.
• İdeal olaraq, şarj səviyyəsini 20–80% aralığında saxlamaq tövsiyə olunur.
• Orijinal adapter və kabellərdən istifadə etmək həm təhlükəsizlik, həm də batareyanın sağlamlığı üçün vacibdir. Ucuz olduğu üçün etibar emtədiyiniz yerdən adapter almağınız sizə gələcəkdə baha başa gələ bilər.
• Gecə boyunca şarjda saxlamaq müasir modellərdə problem yaratmasa da, köhnə telefonlarda bu batareya dövrünü zəiflədə bilər.

7. Gündəlik istifadə üçün batareya seçim tövsiyələri

İstifadəçi Tipi	Minimum mAh	Ekran	Sürətli Şarj
Sadə istifadə (zəng, WhatsApp)	4000 mAh	LCD	18W və ya yuxarı
Orta istifadə (YouTube, sosial şəbəkə)	5000 mAh	AMOLED	33W+
Ağır istifadə (oyun, video montaj)	5000 mAh+	AMOLED 120Hz	67W və ya daha çox

Sonda

Batareya ömrü təkcə tutumla müəyyən olunmur. Ekran, prosessor, proqram təminatı, istifadə vərdişləri və şarj texnologiyası da bu işə təsir edir. Əgər gün ərzində telefondan çox istifadə edirsinizsə, ən azı 5000 mAh batareyalı, AMOLED ekranlı və orta səviyyəli prosessorlu modelləri seçməyiniz məsləhətdir. Bununla yanaşı, düzgün şarj vərdişləri və proqram idarəsi ilə telefonun batareyasının ömrünü illərlə uzatmaq mümkündür.

Ekran keyfiyyəti və ölçüsü: hansını seçmək daha məntiqlidir?

Mobil telefon alarkən ekranın ölçüsü və keyfiyyəti istifadə təcrübəsinə birbaşa təsir edən əsas faktorlar arasındadır. İstər sosial şəbəkələrdə gəzmək, istər video izləmək, istərsə də oyun oynamaq üçün ekran rahatlığı çox önəmlidir. Ancaq telefonun ekranı yalnız vizual zövq üçün deyil, həm də enerji sərfi, cihazın ölçüsü və qiymətinə təsir edən texniki komponentdir.

Bu yazıda ekran texnologiyaları, ölçülər, qətnamə (resolution), tezlik (refresh rate) və digər vacib xüsusiyyətləri izah edəcəyik və müxtəlif istifadəçilər üçün hansı variantların daha məntiqli olduğunu açıqlayacağıq.

1. Ekran ölçüsü: neçə düym sizin üçün uyğundur?

Ekran ölçüsü düymlərlə ölçülür və bu ölçü ekranın diaqonal uzunluğunu göstərir.

• 6.1 düym və aşağı: Daha kompakt telefonlar, bir əllə rahat istifadə üçün idealdır. Kiçik əlləri olan və ya sadə istifadə istəyənlər üçün uyğundur.
• 6.2–6.6 düym: Orta ölçülü ekranlardır, balanslıdır. Əksər istifadəçilər üçün həm rahat, həm də geniş vizual sahə təqdim edir.
• 6.7 düym və yuxarı: Filmlərə, oyunlara və çoxlu multitasking işlərinə üstünlük verənlər üçün idealdır. Ancaq bu ölçüdə telefonlar bəzən cibdə və ya bir əllə istifadədə çətinlik yarada bilər.

Qeyd: Ekran ölçüsü böyük olduqca, batareya və cihazın fiziki ölçüsü də artır. Bu həm üstünlük, həm də mənfi cəhət ola bilər.

2. Ekran texnologiyaları: AMOLED, LCD, IPS nə deməkdir?

Telefon ekranlarının keyfiyyətini təyin edən əsas element istifadə olunan texnologiyadır. Ən geniş yayılmış texnologiyalar bunlardır:

LCD (Liquid Crystal Display)

• Ənənəvi və ucuz texnologiyadır.
• Rənglər bir qədər solğun görünə bilər.
• Ekran işığı hər zaman yanır, bu da batareyaya daha çox təsir edir.
• Ən ucuz telefonlarda rast gəlinir.

IPS LCD (In-Plane Switching)

• LCD-nin təkmilləşdirilmiş versiyasıdır.
• Rənglər daha canlı, görüntü bucaqları daha yaxşıdır.
• Bəzi orta və büdcə telefonlarda istifadə olunur.

AMOLED (Active Matrix OLED)

• Hər piksel ayrı-ayrılıqda işıq saçır.
• Rənglər daha parlaq, qara rəng daha dərin görünür.
• Enerji səmərəliliyi yüksəkdir: tünd temalarla batareyaya qənaət mümkündür.
• Daha incə ekranlar hazırlamaq mümkündür.
• Premium və orta səviyyəli telefonlarda geniş yayılıb.

Super AMOLED, Dynamic AMOLED

Samsung və digər markaların AMOLED texnologiyasının təkmilləşdirilmiş versiyalarıdır və daha yüksək parlaqlıq, HDR dəstəyi və enerji qənaəti təklif edir.

3. Qətnamə (resolution): HD, Full HD, QHD nə deməkdir?

Qətnamə ekrandakı piksel (nöqtə) sayını göstərir. Nə qədər çox olarsa, görüntü bir o qədər aydın və detallı olur.

• HD+ (720p): Büdcə telefonlarda rast gəlinir. Günümüz üçün az hesab edilir.
• Full HD+ (1080p): Orta səviyyə üçün idealdır, əksər istifadəçilərə yetərlidir.
• QHD+ (1440p): Flaghship modellərdə rast gəlinir. Əla aydınlıq verir, lakin enerji sərfi də artır.

Əgər siz telefondan yalnız sosial şəbəkə və zəng üçün istifadə edirsinizsə, Full HD+ yetərlidir. Oyun və ya film izləyirsinizsə, QHD+ faydalı ola bilər.

4. Ekran yeniləmə tezliyi (Refresh Rate)

Bu göstərici ekranın saniyədə neçə dəfə yeniləndiyini göstərir. Rəqəmlərlə belə təyin olunur: 60Hz, 90Hz, 120Hz və s.

• 60Hz: Standartdır, çox insana yetərlidir.
• 90Hz və 120Hz: Daha axıcı görüntü təqdim edir. Sosial şəbəkələrdə ”skroll” edərkən və oyunlarda fərqi hiss etmək olur.
• 144Hz və yuxarı: Yüksək performanslı oyun telefonlarında istifadə olunur.

Dinamik yeniləmə (adaptive refresh rate) texnologiyası ilə telefonlar ehtiyac olduqda tezliyi dəyişdirir və enerji sərfini azaldır.

5. Parlaqlıq və HDR dəstəyi

• Parlaqlıq nits ilə ölçülür. Günəş altında rahat görmək üçün ən azı 500–600 nit lazımdır.
• HDR10, HDR10+ və Dolby Vision dəstəyi: Videolarda daha geniş rəng palitrası və işıq-kölgə fərqləri ilə zəngin görüntü təqdim edir.

6. Ekran seçimi: hansı istifadəçiyə nə uyğundur?

İstifadəçi Tipi	Tövsiyə olunan ekran texnologiyası	Qətnamə	Yeniləmə tezliyi
Sadə istifadə (zəng, mesaj)	IPS LCD	HD+ və ya FHD+	60Hz
Sosial media / Film izləyici	AMOLED və ya Super AMOLED	Full HD+	90Hz və ya 120Hz
Oyun həvəskarı	AMOLED, HDR dəstəyi olan	Full HD+ və ya QHD+	120Hz və yuxarı
Peşəkar istifadə (dizayn, montaj)	AMOLED HDR10+	QHD+	120Hz və yuxarı

Nəticə

Ekran keyfiyyəti və ölçüsü cihazın gündəlik istifadəsində vacib rol oynayır. Əgər kiçik və yüngül telefon istəyirsinizsə, 6.1 düym və ya aşağı modellərə, əgər daha geniş vizual sahə və multimedia təcrübəsi istəyirsinizsə, 6.5 düym və yuxarı modellərə baxın. Ekran texnologiyasında isə AMOLED, görüntü və enerji səmərəliliyi baxımından üstünlük təşkil edir.

Yekun olaraq, telefonu necə istifadə edəcəyinizi əvvəlcədən müəyyənləşdirib, ona uyğun ekran texnologiyasını və ölçüsünü seçmək daha məqsədəuyğundur.

5G, 4G və digər mobil şəbəkələr: sürət fərqləri nədən ibarətdir?

Mobil telefon istifadəçilərinin həyatında internet sürəti və şəbəkə sabitliyi önəmli yer tutur. Bir çox insan yeni telefon alarkən cihazın 5G dəstəyinin olub-olmamasına diqqət yetirir, amma bu texnologiyalar arasındakı real fərqlər bəzən aydın olmur. Bu yazıda 5G, 4G (LTE), 3G və digər mobil şəbəkə texnologiyalarını sadə dillə izah edəcək və onların praktiki fərqlərinin nədən ibarət olduğunu açıqlayacağıq.

Mobil şəbəkə texnologiyalarının inkişaf mərhələləri

Mobil şəbəkələr nəsillərə (generation: "G") bölünür. Hər yeni nəsil, əvvəlkindən daha yüksək sürət, daha az gecikmə və daha geniş imkanlar təqdim edir.

• 2G (GSM): Yalnız zəng və SMS üçün uyğun idi. Data sürəti çox zəif idi (təxminən 0.1 Mbps).
• 3G (UMTS/HSPA): Mobil internetin ilk sürətli forması. Sosial media və əsas veb baxışları üçün yetərli idi (təxminən 1–8 Mbps).
• 4G (LTE: Long Term Evolution): Hal-hazırda ən geniş yayılmış texnologiyadır. YouTube, Netflix, onlayn oyunlar üçün kifayət qədər sürətlidir (təxminən 30–100 Mbps).
• 5G (Fifth Generation): Ən yeni texnologiyadır. Daha sürətli internet (1 Gbps-ə qədər), daha az gecikmə (1 ms-ə qədər) və eyni anda çoxlu istifadəçiyə xidmət vermə imkanına malikdir.

4G LTE və 5G arasındakı əsas fərqlər

Sürət

• 4G: Tipik yükləmə sürəti 30–100 Mbps arasındadır.
• 5G: Potensial olaraq 10 qat və daha çox sürət təklif edir, real şəraitdə 200 Mbps-dən 1 Gbps-ə qədər ola bilər. Ancaq nəzərdə tutun ki, sizing telefonunuz 5G dəstəkləsə belə olduğunuz bölgədən asılı olaraq 5G mövcud olmaya bilər.

Məsələn, 1 GB-lıq bir filmi:

• 4G ilə təxminən 1–2 dəqiqəyə,
• 5G ilə isə 10–15 saniyə içində yükləmək mümkündür (əgər tam infrastruktur mövcuddursa).

Gecikmə (Latency)

• 4G gecikməsi: 30–50 ms
• 5G gecikməsi: 1–10 ms

Bu, onlayn oyunlarda və real vaxtlı görüntülü danışıqda çox böyük fərq yaradır.

Stabil bağlantı və eyni anda çox istifadəçi

5G texnologiyası, stadiona bənzər sıx mühitlərdə daha sabit əlaqə imkanı verir. Yəni minlərlə insan bir yerdə olsa belə, əlaqə sürəti düşmür.

5G-nin praktiki faydaları kimlər üçündür?

5G texnologiyası hal-hazırda hər istifadəçiyə şərt deyil, amma bəzi qruplar üçün faydalıdır:

İstifadəçi Tipi	5G lazımdırmı?	Niyə?
Sosial media istifadəçisi	❌	4G kifayət qədər sürətlidir
Video izləyənlər (Netflix, YouTube)	❌ / ✅	4K izləyirsinizsə faydalı ola bilər
Oyunçular (mobil oyunlar, canlı yayım)	✅	Gecikmənin az olması önəmlidir
Fayl yükləyənlər / iş üçün istifadə	✅	Böyük fayllar daha tez yüklənir
Sadə istifadə (zəng, mesaj, WhatsApp)	❌	3G və 4G bəs edir

Niyə hələ də 5G hamıya lazım deyil?

• İnfrastruktur: Bir çox bölgələrdə 5G siqnalı ya zəifdir, ya da ümumiyyətlə yoxdur. Bu halda, 5G dəstəkləyən telefon alsanız belə, 4G ilə işləyəcək.
• Enerji sərfi: 5G bəzi hallarda daha çox batareya sərf edə bilər (xüsusilə zəif siqnallı ərazilərdə).
• Qiymət: 5G dəstəyi olan telefonlar adətən daha bahalı olur.

Şəbəkə rejimləri və seçimləri

Telefonların parametrlərində şəbəkə rejimini dəyişmək olur:

• Auto (5G/4G/3G/2G): Telefon özü ən güclü siqnalı seçir.
• Yalnız 4G: Əgər 5G zəifdirsə və batareya sərfiyyatına fikir verirsinizsə, 4G seçmək daha yaxşıdır.
• Yalnız 5G: Bu rejimi yalnız tam 5G siqnalı olan ərazilərdə istifadə etmək tövsiyə olunur.

Telefon alarkən nəyə baxmalıyıq?

Yeni telefon alırsınızsa və 2–3 il istifadə etməyi planlaşdırırsınızsa, 5G dəstəyi olan model seçmək gələcəyə yönəlik qərardır. Amma əgər siz interneti əsasən Wi-Fi üzərindən istifadə edirsinizsə və bölgənizdə 5G mövcud deyilsə, 4G dəstəyi olan telefon sizin üçün tam yetərlidir.

Nəticə

5G mobil internetdə inkişafın növbəti mərhələsidir, lakin hər istifadəçi üçün hələ vacib deyil. Sadə və gündəlik istifadəçilər üçün 4G LTE şəbəkəsi hələ də kifayət qədər sürət və sabitlik təqdim edir. Gələcəkdə 5G daha çox bölgədə yayıldıqca bu texnologiyadan faydalanmaq daha mümkün və faydalı olacaq. Amma bu gün üçün cihaz seçərkən 5G-yə görə əlavə pul xərcləmək qərarı, sizin istifadə tərzinizə və yaşadığınız yerin şəbəkə infrastrukturuna bağlıdır.

Telefonun dizaynı və materialı: təkcə görünüş deyil, istifadə rahatlığı da önəmlidir

Yeni telefon alarkən bir çox insan ilk baxışda dizayna vurulur. Cazibədar görünüş, parlaq arxa panel və incə çərçivələr diqqət çəkir. Ancaq telefonun dizaynı təkcə estetik baxımdan deyil, eyni zamanda istifadə rahatlığı, davamlılıq və funksionallıq baxımından da böyük rol oynayır. Bu yazıda telefon dizaynının əsas elementlərini, material fərqlərini və real istifadədə necə fərq yaratdığını ətraflı izah edəcəyik.

1. Telefonun forması və ölçüləri

Telefonun dizaynı dedikdə, ilk növbədə onun ölçüləri və forması nəzərə çarpır. Hər kəs üçün ideal ölçü fərqlidir.

• Kompakt telefonlar (6.1 düymə qədər): Bir əllə istifadə üçün idealdır. Əl çantasında və cibdə rahat yerləşir. Sadə istifadə üçün əlverişlidir.
• Orta ölçülü telefonlar (6.2–6.5 düym): Həm ekran genişdir, həm də bir əllə istifadə hələ də mümkündür. Bu ölçü günümüzdə ən çox istifadə edilən sinifdir.
• Böyük telefonlar (6.6 düym və yuxarı): Multimediya təcrübəsi üçün daha yaxşıdır (film, oyun və s.), lakin bir əllə istifadə çətinləşə bilər.

Qeyd: Telefonun yalnız ekran ölçüsü deyil, qalınlığı və çəkisi də istifadəyə təsir edir. Məsələn, 9 mm qalınlığında və 220 qram ağırlığında telefon bir əllə istifadə zamanı yorucu ola bilər.

2. Telefonun kənarlarının və arxa panelin forması

Telefonun kənarlarının düz, yoxsa yumru olması istifadəyə birbaşa təsir göstərir:

• Yumru kənarlar: Əldə daha rahat oturur, xüsusən uzun müddət telefonla işləyərkən əlin yorulmasını azaldır.
• Düz kənarlar (flat edges): Son zamanlar dəbdədir, amma bəzi istifadəçilər üçün iti hiss edilə bilər.

Arxa panelin forması da vacibdir: bəzi modellərdə arxa hissə azca əyilmiş olur (curved back), bu da əlinizə daha yaxşı oturur. Telefonun əlinizə necə oturduğunu mağazalara yaxınlaşıb yoxlamaq məsləhətdir.

3. Material növləri: plastik, şüşə, metal

Telefonun arxa və yan hissələri müxtəlif materiallardan hazırlanır. Hər birinin üstünlükləri və zəif tərəfləri var:

Plastik (polikarbonat)

• Üstünlükləri: Yüngül, zərbəyə davamlı, ucuz.
• Çatışmazlıqları: Lüks hiss yaratmır, asan cızılır.

Sadə və büdcəyə uyğun modellərdə geniş istifadə olunur. Davamlıdır və qoruyucu kabrosuz da rahat istifadə oluna bilər.

Şüşə

• Üstünlükləri: Parlaq və lüks görünüş. Simsiz enerji doldurma (wireless charging) texnologiyası üçün vacibdir.
• Çatışmazlıqları: Qırılma ehtimalı yüksək, barmaq izi və ləkə saxlayır, sürüşkən ola bilər.

Premium telefonlarda istifadə edilir (Samsung Galaxy S seriyası, iPhone və s.). Mütləq qoruyucu qab və ekran şüşəsi ilə istifadə olunmalıdır.

Metal (alüminium və ya titan)

• Üstünlükləri: Yüksək davamlılıq, istilik yayılmasında yaxşıdır.
• Çatışmazlıqları: Bəzən Wi-Fi və şəbəkə siqnallarını zəiflədə bilər, modeli almazdan əvvəl bununla bağlı rəylərə fikir verin.

Peşəkar görünüşlü və premium hissiyat istəyənlər üçün ideal ola bilər.

4. Qorunma və davamlılıq: IP dərəcələri

Telefonun dizaynı yalnız görünüş üçün deyil, həm də fiziki davamlılıq və qorunma səviyyəsi ilə ölçülür. Bəzi telefonlar rəsmi olaraq IP dərəcələri ilə sertifikatlaşdırılır, məsələn:

• IP67: Toza qarşı tam qoruma və 1 metr dərinliyə qədər suya davamlılıq (30 dəq).
• IP68: Daha yüksək dərəcədə suya və toza davamlıdır.
• IPX4 və ya IPX5: Su sıçramasına qarşı qoruma (yüngül yağış, damcı və s.)

Əgər siz açıq havada çox vaxt keçirirsinizsə və ya aktiv həyat tərzi sürürsünüzsə, IP68 və ya hərbi standartlara cavab verən modellər sizə uyğundur.

5. Estetik və praktiklik arasındakı balans

Çox vaxt gözəl görünən telefonlar (məsələn, parlaq şüşəli arxa panel) gündəlik istifadə üçün praktiki olmaya bilər. Həm sürüşür, həm də barmaq izi qalır.

Ən ideal seçim: şüşə və ya plastik arxa panelin tutqun (mat) versiyasıdır. Bu cür dizaynlar həm estetik, həm də praktik baxımdan rahatdır.

6. Qapaqlı telefonlar və qatlanan modellər

Son dövrlərdə qatlanan (foldable) telefonlar artan maraq görür. Bu modellər açıldıqda tablet ölçüsünə çatır, bağlandıqda isə normal telefon formasına gəlir.

• Üstünlükləri: İki ekran təcrübəsi, çox tapşırıqlı işlərdə üstünlük.
• Çatışmazlıqları: Qiymət yüksək, mexanizmlər hələ də mükəmməl deyil, qalınlıq artır.

Texnologiya həvəskarları və yenilik sevən istifadəçilər üçün maraqlı seçim ola bilər.

Nəticə

Telefonun dizaynı təkcə göz oxşamaq üçün deyil — o, cihazın gündəlik istifadədə nə qədər rahat, davamlı və funksional olduğunu müəyyən edir. Əl quruluşunuza uyğun ölçü seçmək, uyğun materiala üstünlük vermək və praktik dizayn elementlərinə fikir vermək uzunmüddətli istifadə rahatlığı yaradır. Gözəl görünsə də, qorunmasız və istifadəyə əlverişsiz bir telefon gündəlik həyatınızı çətinləşdirə bilər.

Telefon seçərkən dizaynı həm estetik, həm də funksional baxımdan qiymətləndirmək ən ağıllı yanaşmalardan biridir.

Brendlər

• Samsung
• Xiaomi
• iPhone
• Honor
• TECNO
• Infinix
• Huawei
• Realme
• Oppo
• Nokia
• Motorola
• Blackview
• Oukitel
• Vertu
• Itel
• TCL
• Soyes
• F+
• OnePlus
• SQ
• XOR
• Cubot
• INOI
• Hope
• Geecoo
• Kgtel
• ZTE
• Nothing Phone